Podział majątku, którym zajmują się adwokaci z Kancelarii w Warszawie, stanowi niezwykle obszerne zagadnienie, ponieważ obejmuje swoim zakresem nie tylko podział w małżeństwie (po rozwodzie), ale również podział majątku likwidowanej spółki kapitałowej, osobowej czy cywilnej. W niektórych sytuacjach przeprowadzenie podziału majątku może być znacznie utrudnione, dlatego warto skorzystać z pomocy specjalistów.
Oferta naszej Kancelarii jest skierowana nie tylko do osób z miasta stołecznego Warszawa, ale z całej Polski. Wychodzimy naprzeciw potrzebom i oczekiwaniom klientów, którzy nie chcą tracić czasu oraz pieniędzy, decydując się na podział majątku przeprowadzany na drodze sądowej.
Nasz adwokat oferuje kompleksową pomoc, zapewniając między innymi:
- doradztwo w zakresie podziału majątku,
- przygotowanie niezbędnych pism procesowych,
- sporządzenie umowy o zniesienie lub ustanowienie rozdzielności majątkowej,
- negocjacje z drugą stroną i uzgodnienie wspólnego stanowiska stron,
- reprezentację przed sądem.
Kiedy ustaje wspólność ustawowa i umowna?
Z chwilą zawarcia małżeństwa między małżonkami powstaje z mocy ustawy wspólność majątkowa (ustawowa). W czasie jej trwania nie jest możliwy podział majątku i żaden ze współmałżonków nie może rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w tym majątku.
Zarówno wspólność ustawowa, jak i umowna ustaje w razie:
- orzeczenia separacji,
- ustania małżeństwa na skutek śmierci jednego lub obojga współmałżonków,
- zakończenia związku małżeńskiego poprzez orzeczenie przez sąd rozwodu,
- ogłoszenia upadłości jednego z małżonków,
- orzeczenia ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków.
Wniosek o podział majątku wspólnego
Wniosek o podział majątku wspólnego, np. po rozwodzie, należy złożyć do sądu rejonowego właściwego według miejsca położenia majątku. Jeśli wspólność ustała na skutek śmierci jednego ze współmałżonków, wówczas wniosek należy złożyć do sądu spadku. W sytuacji, kiedy przeprowadzenie podziału majątku wspólnego nie przyczyni się do nadmiernej zwłoki w postępowaniu, sąd na wniosek jednego ze współmałżonków może podjąć decyzję o dokonaniu podziału w wyroku, który orzeka rozwód.
W zakresie podziału majątku oferta obejmuje:
- Negocjacje w zakresie podziału majątku byłych małżonków
- Podział majątku małżeńskiego w formie ugody notarialnej
- Ustalenie nierównych udziałów w powstaniu majątku wspólnego
- Ustalanie wartości majątku małżeńskiego
- Ustalanie nakładów z majątku osobistego na majątek małżeński
- Sprawy o podział majątku wspólnego małżonków
- Rozliczanie konkubinatu
- Zniesienie współwłasności nieruchomości obciążonej kredytem hipotecznym
Negocjacje w zakresie podziału majątku byłych małżonków
Częstym zadaniem adwokata jest poprowadzenie rozmów między stronami w taki sposób, aby uniknąć kosztownego i długotrwało postępowania sądowego. Negocjacje takie prowadzą do wypracowania ugody, w której każda ze stron ustępuje z części roszczeń by zaoszczędzić czas prowadzenia procesu, gdy rozstrzygnięcia sądu nie zawsze da się przewidzieć. W rozmowach takich, aby prawidłowo dbać o interesy klienta, prowadzący je adwokat prócz znajomości prawa, musi wykazać się wiedzą z zakresu matematyki finansowej, zarządzania ryzykiem, czy właściwości instrumentów finansowych. Adwokat przystępując do pertraktacji musi określić strategiczne granice porozumienia, które z jednej strony są korzystne dla klienta, a z drugiej strony akceptowalne dla strony przeciwnej.
Podział majątku małżeńskiego w formie ugody notarialnej
Niektórzy twierdzą, że najgorsza ugoda jest prawie zawsze korzystniejsza od najlepszego wyroku. Ja dokładam wyjątkowej staranności aby wynegocjowana dla klienta treść ugody była najkorzystniejsza w konkretnym stanie faktycznym, a przede wszystkim zabezpieczam by była możliwa do egzekucji komorniczej w przypadku nie dotrzymywania jej warunków przez drugą stronę. Ugodę dzielącą majątek spisuje się u notariusza w taki sposób aby jej postanowienia w przypadku ich łamania mogły pewne, precyzyjne w treści oraz egzekwowalne przez komornika.
Ustalenie nierównych udziałów w powstaniu majątku wspólnego
Mimo domniemania prawnego wskazującego, że oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym istnieje możliwość jego obalenia i żądania ustalenia nierównego udziału. Odejście od zasady równych udziałów może nastąpić tylko w wyjątkowych wypadkach i wymaga orzeczenia sądu. Zgodnie z treścią art. 567 § 1 k.p.c. w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym. Obalenie tego domniemania należy powierzyć doświadczonemu adwokatowi, gdyż należy wykazać istnienie ważnych powodów oraz przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego w różnym stopniu. Obie wskazane przesłanki muszą wystąpić łącznie. Oznacza to, że sama dysproporcja w zakresie przyczynienia się każdego z małżonków do powstania wspólnego majątku nie jest jeszcze wystarczająca do ustalenia nierównych udziałów. Konieczne jest więc istnienie jednocześnie ważnych powodów, które uzasadniałyby wydanie orzeczenia tej treści. Ciężar wykazania obu przesłanek spoczywa na małżonku wnoszącym o ustalenie nierównych udziałów. Ważnym powodem może być długotrwała separacja faktyczna małżonków, względy natury moralnej lub nieroztropne trwonienie majątku przez jednego z małżonków. Nie będzie stanowiła ważnego powodu sytuacja, w której jeden z małżonków nie przyczyniał się do powstania majątku wspólnego z przyczyn obiektywnych, niezależnych od jego woli, takich jak opieka nad dziećmi, choroba lub nieporadność życiowa. Ustalając nierówne udziały małżonków w majątku wspólnym sąd uwzględnienia także nakład osobistej pracy małżonka przy wychowywaniu dzieci oraz we wspólnym gospodarstwie domowym. Regulacja ta odnosi się w szczególności do nakładu osobistej pracy żony, która zajmowała się domem i wychowywała dzieci podczas, gdy mąż pracował zawodowo. Wstępne oszacowanie wartości pracy wychowawczej i prac domowych wskazuje, że po okresie kilkunastu lat takiej pracy jej wartość jest porównywalna z wartością średniej wielkości mieszkania, co nie powinno zostać pominięte w wyroku.
Ustalanie wartości majątku małżeńskiego
Zasadą jest, iż wartość składników majątku sąd ustala według stanu na dzień ustania wspólności majątkowej i według cen obowiązujących w chwili zamknięcia rozprawy (podpisywania ugody notarialnej). Tylko w wypadkach, gdy jeden z małżonków celowo wyzbywa się przedmiotów należących do majątku wspólnego przed ustaniem wspólności, przedmioty te lub ich równowartość podlegają rozliczeniu przy podziale. Powszechne są też sytuacje, że były małżonek który władał jakimś składnikiem majątkowym po rozwodzie ukrywa go lub kwestionuje w ogóle jego istnienie. W takich przypadkach, biorąc pod uwagę, że ciężar dowodu spoczywa na stronie, która rości sobie z tego dowodu skutki prawne, skutecznym rozwiązaniem może być zlecenie poszukiwania majątku firmie detektywistycznej. Okazać się może niezbędne zlecenie obserwacji byłego małżonka, przegląd treści ksiąg wieczystych lub dokumentów rejestrowych spółek kapitałowych zgłoszonych do Krajowego Rejestru Sądowego. Sąd bowiem będzie dzielił tylko te składniki majątkowe, co do których udowodniono, że wchodziły w skład majtku małżeńskiego. Sąd ustalając składniki majątku nie działa jednak z urzędu, a jedynie zwraca uwagę stronom na potrzebę wskazania całego majątku, podlegającego podziałowi. Podział majątku nie obejmuje podziału długów – sąd więc ani ich nie ustala, ani nie orzeka o ich spłacie.
Ustalanie nakładów z majątku osobistego na majątek małżeński
W czasie trwania wspólności ustawowej wszystkie przedmioty majątkowe nabyte przez małżonków wchodzą w skład majątku wspólnego małżeńskiego, niezależnie od tego czy zostały nabyte przez małżonków wspólnie czy też przez jednego z nich. Do majątku osobistego każdego z małżonków należą przedmioty nabyte przed ślubem oraz przedmioty nabyte w zamian za składniki majątku osobistego i nabyte w drodze dziedziczenia, zapisu lub darowizny. Składniki majątków osobistych małżonków reguluje szczegółowo Kodeks rodzinny i opiekuńczy w art. 33. Adwokat powinien wskazać w sądzie dowody wykazujące, iż jego klient kosztem majątku osobistego dokonał przysporzeń na majątek wspólny. Okoliczność ta winna zostać udowodniona aby mogła zostać uwzględniona i rozliczona przy podziale majątku małżeńskiego
Sprawy o podział majątku wspólnego małżonków
Żądanie podziału majątku wspólnego nie podlega przedawnieniu i można z nim wystąpić w każdym czasie, począwszy od chwili ustania wspólności ustawowej małżeńskiej. Wniosek taki podlega opłacie sądowej 1000 zł, nadto winien być w nim wskazany majątek, którego ma dotyczyć podział sądowy. Wniosek powinien też zawierać żądanie sposobu dokonania podziału majątku, czyli wskazania komu konkretny składnik majątku ma być przyznany. Często w toku postępowania, gdy istnieje spór co do wartości poszczególnych składników majątkowych, niezbędne okazać się może powołanie biegłego z zakresu wyceny ruchomości bądź nieruchomości, co podnosi ogólny koszt postępowania. W przypadku zniesienia współwłasności nieruchomości poprzez jej podział fizyczny, także nie obędzie się bez pomocy eksperta, np. geodety. Wówczas może warto zrezygnować z części roszczeń, szczególnie tych trudnych do udowodnienia i podjąć próby mediacji w celu uzgodnienia sposobu podziału majątku u notariusza. Przy podziale majątku wspólnego powinny zostać rozliczone nakłady i wydatki poczynione z majątku osobistego na majątek wspólny lub z majątku wspólnego na majątek osobisty. Każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych dokonanych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Rozliczeniu podlega też równowartość rzeczy lub praw objętych wspólnością, które zostały zbyte przez jednego z małżonków po ustaniu wspólności małżeńskiej, oraz równowartość rzeczy wspólnych utraconych np. w wyniku zniszczenia, za które weszło do majątku odszkodowanie oraz równowartość rzeczy wspólnych zbytych w sposób rozmyślny i nieuzasadniony ze szkodą dla drugiego małżonka.
Rozliczanie konkubinatu
Bogate orzecznictwo Sądu Najwyższego niemal jednolicie przyjmuje, że do rozliczenia konkubinatu, w tym nakładów dokonanych przez konkubentów na majątek jednego z nich, mają zastosowanie przepisy art. 405 i nast. k.c. chyba, że szczególne okoliczności faktyczne sprawy wskazują na istnienie innej podstawy prawnej tych rozliczeń. Zgodnie z utrwalona linią orzeczniczą Sądu Najwyższego nakłady z majątku jednego konkubenta na nieruchomość lub rzecz ruchomą będącą własnością drugiego nie podlegają rozliczeniu w postępowaniu o zniesienie współwłasności (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 1 kwietnia 1998, II CKN 684/97, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 1997, I CKU 155/97). Swoich praw Jan może jednak wciąż dochodzić w oparciu o przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 1970, III CZP 62/69, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2000, IV CKN 32/00).
Zniesienie współwłasności nieruchomości obciążonej kredytem hipotecznym
Ustalając wartość domu lub mieszkania przy konieczności zniesienia jego współwłasności przez przyznanie go jednej osobie trzeba uwzględnić związany z nim niespłacony kredyt. Takie zadanie znalazło się w tezie uchwały Sądu Najwyższego z 26.6.2008 r. (III CZP 58/08). Przepisy nie regulują wprost sposobu określania wartości nieruchomości podlegającej podziałowi. W uzasadnieniach wyroków sądów wyjaśnia się, że ma to być wartość rynkowa (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 1998, I CKN 489/97). Pytanie, czy wartość rynkowa to taka, która pomniejsza wartość nieruchomości o wysokość niespłaconego zobowiązania zabezpieczonego hipoteką, czy nie ma ono znaczenia. Odpowiedź na w przedmiotowym zagadnieniu nie jest oczywista, aktualne orzecznictwo sądów wskazuje, że powinno się uwzględnić wartość hipoteki. Co prawna nie brakuje orzeczeń Sądu Najwyższego, które opowiadają się przeciwne (por. postanowienie składu siedmiu sędziów z dnia 5 grudnia 1978 r., III CRN 194/78, postanowienie z dnia 21 stycznia 2010 r., I CSK 205/09,). Za poglądem, że przy określaniu wartości nieruchomości obciążonej hipoteką powinno uwzględniać się wartość tej hipoteki przemawia także część orzecznictwa. (por. uchwała z dnia 25 czerwca 2008 r., III CZP 58/08, postanowienie z dnia 5 października 2000 r., II CKN 611/99, z dnia 29 września 2004 r., II CK 538/03, z dnia 26 listopada 2009 r., III CZP 103/09, z dnia 21 stycznia 2010 r., I CSK 205/09, z dnia 20 kwietnia 2011 r., I CSK 661/10, i z dnia 26 października 2011 r., I CSK 41/11 oraz w wyroku z dnia 2 kwietnia 2009 r., IV CSK 566/08 i z dnia 26 września 2013, II CSK 650/12). To przekłada się oczywiście na wysokość spłaty w postępowaniu o podział majątku, zniesienie współwłasności lub dział spadku. Każda z możliwych wersji ustalenia wartości nieruchomości budzi pewne wątpliwości, albowiem spłata długu spoczywać będzie na dotychczasowych dłużnikach (osobistych), jednak praktyka pokazuje, że to dłużnik rzeczowy będzie faktycznie ponosił odpowiedzialność. Sprawa komplikuje się jeszcze bardziej, w sytuacji gdy w spornej nieruchomości mieszka tylko jeden ze współwłaścicieli, a drugi korzysta z niej ponad przysługujący udział. Zasadniczo z największym poparciem spotyka się twierdzenie mówiące, że hipoteka ustanowiona na nieruchomości nie ma żadnego wpływu na wartość rynkową prawa własności tej nieruchomości i może mieć co najwyżej wpływ na sposób zapłaty ceny. Przeświadczenie to jest o tyle prawdziwe o ile w stanie faktycznym transakcji nieruchomościami z obciążeniem hipotecznym mamy do czynienia tak naprawdę z likwidacją zadłużenia sprzedającego i wykreśleniem jego hipoteki, a następnie ewentualnym ustanowieniem nowego zabezpieczenia z tytułu udzielonego na zakup nieruchomości kolejnego kredytu. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdzi z kolei, że obciążenie nieruchomości hipoteką może mieć wpływ na cenę, jednak nie ma wpływu na wartość rynkową nieruchomości (sygn. akt II FSK 2109/10). Biorąc pod uwagę tak niejednolitą praktykę orzeczniczą, pozostawienie podziału nieruchomości obciążonej kredytem jedynie rozstrzygnięciu sądowemu może być ryzykowane. Niewątpliwie sprawę taką powinien prowadzić doświadczony adwokat, który może poszukać także rozwiązania w formie ugody notarialnej, znoszącej współwłasność przy jednoczesnym zwolnieniu jednego z kredytobiorców z długu.